TARİH: 5 Nisan 2008
GAZETE/DERGİ: Birgün
Çeviri felaketleri
Orijinal adı: Southland Tales, Yönetmen: Richard Kelly, Oyuncular: Dwayne Johnson, Sarah Michelle Gellar, Seann William Scott, Justin Timberlake
KIYAMET Öyküleri filminin yönetmeni Puchard Kelly neo-marksist olduğunu söylüyormuş, Marksist birinin yaptığı filmi anlamamak ne acı. Oysa ne çok isterdim şimdi bu filmi, göklere çıkartmayı Ama bir çok kişi gibi ben de filmi anlamadım, Nükleer savaştan, bitmeyen enerji kaynaklarından, politikanın her türünden söz eden bu çok uzun filmi seyrederken uyuklamadım, hatta kimi zaman güldüm. Ama yine de filmin ne anlattığını kırk defa çeşitli kaynaklardan olay örgüsünü okusam bile hatırlayamıyorum.
Filmin felsefesi yerle bir
Hatırladığım bir şey var fakat: Giderek artan çeviri hataları bu film de de sırıtıyordu. T.S Elliot’un bir şiirinden yapılan ama anlamı tersine çevrilmiş bir alıntı vardı filmde. Kısaca şiirde dünyanın sonunun bir ‘patlamayla değil bir iniltiyle olacağı’ söylenir. Filmde bu tersine çevrilmişti yani ‘iniltiyle değil patlamayla’ şeklindeydi ve tekrar tekrar söyleniyordu. Çeviride inatla şiirin orijinal haline sadık kalındı ve dünyanın sonu iniltiyle getirildi. Şiire sadık kalınırken filme ihanet edilmişti.
‘Ratatuy’daki çeviri hatası filmin bütün anlamını çarpıtıyordu: Burnu büyük eleştirmen sonunda ‘köylü işi’ (peasantish) ratatuy yemeğine bayılarak, kendi elitizmini reddediyordu. Oysa çeviride köylü işi, sülünlü (pheasantish) yapılarak, ratatuy yemeği aristokratikleştirilmiş, filmin bütün felsefesi yerle bir edilmişti.
Dönüşte bana da anlatın
Yakında seyredeceğimiz “Vahşi Zarafet“te ‘en iyisi sensin’ olması gereken sözcükler ‘en büyüğü seninkisi’ olarak, ‘kendi hayatına son verdi’ olması gereken cümle, “ölü bulundu’ şeklinde karşımıza çıkıyor.
Filmler pahalı şeyler. Şu son masrafı da yapın, iyi çevirmenlere iyi paralar verin, doğru dürüst film seyredebilsin seyirciler, lütfen. Ne diyordum? Kıyamet Öyküleri’ne gidin ve dönüşte bana da anlatın!