TARİH: 2 Haziran 2007
GAZETE/DERGİ: Birgün
Kuzey kutbundan manzaralar
Orijinal adı: La Planete Blanche – White Planet Yönetmen: Jean Lemire, Thierry Piantanida Türü: Belgesel Ülke: Kanada, Fransa
Doğa belgeseli deyince akla ilk gelen ülke Fransa. Bu değerli geleneği Jacques Cousteau’dan beri sürdürüyorlar. Penguenlerin yaşam mücadelesini konu alan ‘İmparatorun Yolculuğu’ geçtiğimiz yıllarda gişe rekorları da kırarak bu geleneğe yeni ve başarılı bir halka olarak eldenmişti. İbreyi Güney Kutbu’ndan Kuzey Kutbu’na çeviren ‘Beyaz Gezegen’ ise bu başarının çok uzağında. İki filmin ortak olduğu tek nokta söz ve müziğin kullanımındaki başarısızlık. Ama “İmparatorun Yolculuğu’ hem bilgilendiriciydi hem de dramatik bir yapıya sahipti ve böylece seslendirme ve müzik kullanımdaki başarısızlığı rahatsız etmiyordu. Kaldı ki filmin Amerikan versiyonu Fransız versiyonunun ses bandını baştan aşağı değiştirerek filmin sorunlarını da gidermişti.
Beyaz Gezegen ne doğru dürüst bilgilendiriyor ne de dramatik bir öyküye sahip. Mesela bir grup beyaz balinayı suda enteresan bir şekilde dikey olarak dizilmiş görüyoruz. Anlatıcı bize “beyaz balinalar baharın gelişini kutluyorlar” diyor. Bu şairane sözcükler, ardından gelecek bilgilerle bütünleşse sorun yok ama söylenenler bundan ibaret olunca bir şey öğrenmiş olmuyoruz. Film böyle örneklerle dolu. Film, iddia edildiği ya da afişinin ima ettiği gibi kutup ayılarını da anlatmıyor. Küresel ısınmaya dair söyledikleri de birkaç cümleden ibaret. Film bize kutuptaki doğal hayata dair öyküsü olmayan görüntüler sunuyor. Bunlar içinde çok etkileyici ya da daha önce rastlamadığımız görüntüler var. Daha yeni doğmuş, gözü açılmamış bir kutup ayısı yavrusunun anasının memesini arayışının inin içinden çekilmiş görüntüleri böyle örneğin. Ya da: bebesini suyun içinde emziren ana fokun görüntüleri de öyle. Ama kurulmuş mizansenler de var ve rahatsız ediyorlar. Kutup ayısının, buzun altına saklanmış bir yavru foku avladığı sahne mesela.
Bir sorun da Kuzey Kutbu’nun, güneyin tersine, insansız bir bölge olmayışı. Bu doğanın bir parçası da insanlar, mesela Eskimolar. Ama onların doğayla etkileşimine ilişkin hiçbir şey yok filmde. Sonuç olarak bu belgeselden daha iyilerine televizyonda rastlamak mümkün.