TARİH: 23 Nisan 2009
GAZETE/DERGİ: Birgün
Film kusurlu çünkü yapmak istediği kapitalizm ve globalizm eleştirisini sağlam bir zemine oturtamıyor. Aynı zamanda erdemli bir yanı da var. Çünkü her şeyden önce
bu eleştiriye soyunuyor. Erdemli çünkü sinemamıza çok önemli bir oyucu kazandırıyor
“Pazar: Bir Ticaret Masalı” Antalya’da en iyi film ödülünü kazandığında çoğunluk, ben de dahil olma üzere şaşırdık. Ustaoğlu, Kaplan, Erdem ve Ceylan gibi yönetmenlerin arasından bir İngilizin, Ben Hopkins’in filminin sıyrılıp birinciliği alması sürpriz bir sonuçtu hakikaten. Ama ilk şaşkınlık geçince “niye olmasın” da demeye başladık. Evet diğer filmler de iyiydi ama hiçbiri kusursuz değildi. “Pazar” da öyle, kusursuz değil, hatta epey kusurlu ama çok da erdemli öte yandan.
Kusurlu çünkü iki kere seyretmeme rağmen filmin kahramanı Mihram’ın bazı şeyleri niye yaptığını anlayamadım. Kusurlu çünkü yapmak istediği kapitalizm ve globalizm eleştirisini sağlam bir zemine oturtamıyor. Erdemli çünkü her şeyden önce bu eleştiriye soyunuyor. Erdemli çünkü sinemamıza çok önemli bir oyuncu kazandırıyor ve ayrıntılardaki zenginliğiyle bu senaryoyu bir ‘yabancı’ nasıl yazmış dedirtiyor.
HER ŞEY GELECEĞE GÜVENLE BAKMAK İÇİN
Film cep telefonlarının yeni yeni yaygınlaşmaya başladığı yıllarda, 90 başlarında bir Doğu kentinde başlıyor. Küçük tüccar, içkici, kumarbaz ve Müslüman Mihram sınıf atlama hayalleri kuruyor. Bir cep telefonu bayii açabilse geleceğe güvenle bakacak ama sermayeyi nerden bulacak? Derken, sağlık ocağında çalışan bir doktor ondan bir ilacı bulmasını istiyor. Mihram bu ilacı Nahcivan’da bulabileceğini hesap ediyor.
Oraya giderken de yanında birkaç çuval maden cevheri götürüyor kaçak olarak. Bunları satacak ve para kazanacak. Soru: Mihram madem bunu yapabiliyordu, niye ilaç almak gündeme gelince yaptı? Bunun cevabı filmde yok.
SİSTEMDE BİRŞEYLER YANLIŞ
Mihram’ın zarar etme pahasına ilacı almak istemesini, karısına kendini beğendirmek istemesine, kumarbazlığına, rekabetçiliğine filan bağlayabilsek de tatmin olamıyoruz. Bütün bu ilaç ticaretinden Mihram’ın ne kazanmak istediğini bir türlü anlayamıyoruz.
Çoğul kullanıyorum çünkü sorduğum meslektaşlarımdan da doyurucu bir cevap alamadım ya da onlar da benimle aynı kafa karışıklığı içindeydiler. Ama film bu sistemde bir şeylerin yanlış gittiğini söylüyor ve iyi ediyor. Global dünyada Afrika’dan başlayan, Asya’ya ve oradan Avrupa’ya uzanan bir maden cevheri ticaretinde nasıl bir eşitsizlik olduğuna işaret ediyor. Ve fakat sorunun sistemin özünde mi yoksa sistemin işlemesine çomak sokan kötü insanlarda mı olduğu konusunda net bir fikri yokmuş gibi de duruyor. “Pazar: Bir Ticaret Masalı”, Tayanç Ayaydın ve Şenay Aydın’ın çok iyi, Genco Erkal’ın abartılı ve teatral olmasına rağmen çok sevimli oyunculuklarıyla sivriliyor. Tayanç Ayaydın sadece iyi değil, karizmatik de! Sinemamız çok iyi bir oyuncu kazandı.