TARİH: 16 Mart 2019
GAZETE/DERGİ: Birgün

Bir dil bir insan, iki dil insan derlerdi eskiler. Arada’nın yönetmeni Ali Kemal Çınar ise bu son filmiyle başka bir şey söylüyor: İki dil, iki insan değil; iki dil, iki yarım insan eder, diyor. Türkçeyi konuşabilirken anlayamaz, Kürtçeyi ise anlarken konuşamaz, filmin kahramanı Osman. Bu iki yarımdan oluşan kişi iletişim kurmakta zorlanır haliyle, bir tam kişi bile etmez. Ama Osman’ın sorunu sadece bu da değildir. İki işi aynı anda yapamaz. Çay içerken sohbet edemez, sohbet ederken çay içemez. Hoş bir durum değil elbette.
Bir ara kendi çevreme bir soru yöneltiyordum. Sizce Kürtlerin silahlı bir mücadeleye gerekçe oluşturabilecek yakıcı bir sorunu var mı, varsa nedir diye. Doğru dürüst bir cevap alamadım. Eskiden cevap çok açıktı: Kürt kimliği inkar ediliyordu, Kürtçe yayın yasağı vardı vs. Bunlar, keskin ulusalcılara ve PKK şiddetine rağmen aşıldı (bence silahlı mücadele gerekçelendirilebilse de meşru değildi, şimdi gerekçelendirilemiyor da). Anadilinde eğitim sorun olmaya devam ediyor ama bu sorunun da uzak dağ köyleri dışında (İki Dil, Bir Bavul’da olduğu gibi) yakıcı bir sorun olup olmadığından emin değilim. En azından, bu yönde ciddi bir eylemlilik görmüyorum Kürt coğrafyasında. O kadar yakıcı bir sorun olsa, Öcalan’ın tecridini protesto için ölümü göze alanlar, bu konuda çok daha fazla
şey yaparlardı gibi geliyor bana. En azından yapmaları gerekirdi.
Hintli eleştirmenarkadaşım Latika Padgaonkar ile Kürt sorununu konuşurken, bu anadili meselesini de gündeme getirdim ve bana Kürtlerin en ciddi sorunu olarak anadilinde eğitimin göründüğünü söyledim. Latika, ezberimi bozan bir şey söyledi: benim anadilim İngilizce ve bundan dolayı da hiçbir eksiklik duymuyorum. Yirmi iki resmi dilin olduğu Hindistan’da İngilizce, yani eski sömürgecinin dili de resmi dillerden biri. Bu arada Hindistan’daki dillerin sayısı 150’yi aşıyor. Latika’nın bir “asıl dil” derdi olmaması, İngilizce’nin anadili olmasından son derece memnun olmasını düşündürücü buldum. Latika kendi ülkesinin hem de başka ülkelerin vatandaşlarıyla iletişim kurabiliyordu İngilizcesiyle. Bazen gerçekçi olmakta yarar var.